Is recht op advocaat voor Taghi wel zo heilig?

Nadat Inez Weski zich terugtrok als advocaat van Taghi buitelden de deskundigen weer over elkaar: het proces zou ernstige vertraging kunnen oplopen, omdat een nieuwe advocaat zich helemaal moest inlezen. Het probleem lijkt zich zelf op te lossen: naar verluid zal Taghi zijn eigen verdediging gaan voeren. Dat is een recht dat een verdachte in Nederland heeft en gelet op de stand van  de procedure (er was al een datum voor vonnis bepaald) lijkt dat ook weinig bezwaarlijk. De vraag over het recht van Taghi op een advocaat zal echter weer opspelen in het onvermijdelijke hoger beroep. Is dat recht wel zo heilig?

In januari van dit jaar werd de neef van Taghi, Youssef, veroordeeld voor deelname aan een criminele organisatie: bewezen werd geacht dat hij op verzoek van Taghi berichten doorspeelde uit de zwaar bewaakte EBI. Terzijde: die veroordeling is voor Taghi weinig hoopgevend. Nu immers die berichten niet zullen zijn gegaan over de vraag of zijn hond netjes op tijd werd uitgelaten en zijn plantjes wel voldoende water kregen, is de kans dat Taghi zelf niet wordt veroordeeld voor deelname aan een criminele organisatie waarschijnlijk nul.

Belangrijker is, dat Taghi wist, althans behoorde te weten, dat het niet de rol van zijn advocaat was om als boodschappen jongen naar de buitenwacht te fungeren. Ongeacht de verwijten die dus aan die neef gemaakt kunnen worden en ongeacht de vraag wat diens motieven waren, moet worden geconcludeerd dat Taghi dus misbruik maakte van de privileges die zijn advocaat in het kader van zijn verdediging had.

Als Inez Weski zich heeft schuldig gemaakt aan dezelfde onoorbare activiteiten, moet worden geconcludeerd dat Taghi een recidivist op dit gebied is, althans dat twee advocaten tegelijk voor zijn karretje zijn gespannen. Ik herhaal dat het motief van de advocaat die in de fout daarbij dan eigenlijk niet relevant is: het is en blijft ook de verdachte zelf die gebruik (of wellicht beter: misbruik) maakt van zijn advocaat, voor zaken die niet door de beugel kunnen.

In Nederland is het feitelijk een grondrecht, dat je niet verhongert en een dak boven je hoofd hebt. Iedereen die geen inkomen heeft, heeft het recht op bijstand. Echter, als je dat recht op bijstand misbruikt, dan kan die uitkering worden stop gezet: iets wat een ieders instemming zal hebben. De vraag rijst dan -en laat de kenners zich daar eens over uit laten- of het misbruik maken van het recht op een advocaat, niet tot verval van dat recht kan leiden. Niet dat ik Taghi het recht op een advocaat wil ontzeggen; als zich iemand wel overwogen en vrijwillig aanbiedt dat werk te doen: prima! Maar wel een vraag die zal spelen als in de strafrechtadvocatuur niemand te vinden is die dit vol overgave op zich wil nemen. De vraag dus of je aan deze mogelijkheid -het verschijnen van een verdachte in hoger beroep zonder advocaat, terwijl hij die wel zou willen hebben maar terwijl hij eerder advocaten ook onjuist gebruikt heeft- veel consequenties moet verbinden. Een vraag, waarvan ik het antwoord voor mij zelf al wel heb geformuleerd.

Hans van Oijen